hindoneziyening bu yil sintebirde mezkur dolette turmide yetip jaza mudditi toshqan uch uyghurni xitaygha otkuzup bergenliki taratqularda ashkarilanghandin keyin muhajirettiki uyghurlar arisda zor ghulghula peyda qilghan idi. ularning teqdiri we helihem hindoneziyede tutup turuluwatqan bashqa uyghurlarning aqiwitige bolghan endishiler otturigha qoyulghan idi. merkizi istanbulda bolghan «sherqiy turkistan insan heqliri kozitish jemiyiti» ning bash katipi nuriddin izbasar bashchiliqidiki bir heyet hindoneziyening turkiyediki bash elchisi bilen korushup, hindoneziye hokumitining uyghurlarni qayturuwetkenlikige naraziliq bildurush bilen birge, sherqiy turkistan we uyghurlarning weziyiti heqqide melumat bergen. xewerning tepsilati towendikiche. 

 

hindoneziye jumhuriyeti enqere bash elchixanisi ziyariti mezmuni.

 

2020- yili 11- ayning 19-kuni, sherqiy turkistan insan heqliri kozitish jemiyitidin bir guruppa heyet, bir aydin artuq waqit alaqe qilish arqiliq putushkinimiz boyiche, hindoneziye jumhuriyiti enqere elchixanisining bash elchisi lalu muhemmed iqbal bilen bir saet etrapida sohbette bolduq.

 

bash elchi lalu muhemmed iqbalgha, hindoneziyede tutulghan exmet mexmut, abdubasit tuzer we abdullah bayram qatarliq uch neper sherqiy turkistanliqning xitaygha qayturulghanliqi toghrisidiki endishimizni bayan qilghinimizda, ularning ikki ay burun xitaygha qayturulghanliqini jezimleshturdi. shundaqla hazirning ozide yene ikki neper sherqiy turkistanliqning hindoneziye turmiside tutup turuliwatqanliq uchurini berdi.

 

bash elchi yene, qayturuwetilgen uch neper sherqiy turkistanliqning hindoneziye chegrasigha kirgendin keyin, doletke qarshi kuchler bilen munasiwet ornitip qalghanliqi, hetta qanunsiz heriketlerge qatnishish jeryanida qolgha chushkenliki, shu seweblik hindoneziye qanuni boyiche jazalanghanliqi we arqidin xitay gereJdanliqi ispatlanghandin keyin xitaygha qayturup berilgenlikini eytti.

 

biz, sherqiy turkistanliqlarning meyli neme jinayet gumani bilen tutulushidin qetinezer, ularning xitaygha qayturulghinida olum jazasi, eghir ten jazasi we herxil insan heqliri depsendichiliklirige duchar bolidighanliqini deginimizde,bash elchi ozining tolimu epsuslanghanliqini dedi. biz bu xewerdin tolimu narazi bolghanliqimizni, ularning qayturulmasliqi kereklikini, bundin keyin sherqiy turkistanliqlarning xitaygha qayturulmasliqini, putun sherqiy turkistanliqlargha wakaliten telep qilidighanliqimizni bildurduq.

 

bash elchige, sherqiy turkistanning umumiy ehwali tepsili chushenduruldi, xitaylarning sherqiy turkistanda erqi qirghinchiliq elip beriwatqanliqini, bundaq bir ehwalda hindoneziyening sherqiy turkistanliqlargha ige chiqishi, qerindashlarche muamile qilishi kerekliki telep qilindi.

 

bash elchi yene, hindoneziye hokumiti we xelqining uyghur musulman qerindashlirigha kongul bolidighanliqi we buningdin keyin qolidin kelishiche yardemde bolidighanliqini dedi. bizmu qayta qayta sherqiy turkistanliqlarning intayin qiyin ehwalda ikenlikini eyttuq.

 

biz bash elchige, nowette hindoneziyediki turmilerde tutup turuliwatqan ikki neper sherqiy turkistanliqni yoqlap kelish arzuyimizning barliqini deduq, arqidin teyyarlighan dokilat we telep xetlirimizni bash elchige tapshurduq.

 

bash elchi dokilatlar uchun rehmet eytidighanliqini we oquydighanliqini, kereklik uchurlarni we teleplerni hindoneziye dolitige yetkuzidighanliqini eytti.

 

biz sherqiy turkistan insan heqliri kozitish jemiyiti bolush supitimiz bilen, hindoneziyening sherqiy turkistanliqlarni xitaygha qayturghanliqigha qattiq naraziliqimizni bildurush bilen birge,hindoneziyede tutup turuliwatqan ikki neper sherqiy turkistanliqning saq-salamet bixeter doletlerge yetip kelishi uchun putun tirishchanliqni korsitimiz. shundaqla hindoneziyege dawamliq turde sherqiy turkistan heqqide melumatlar we dokilatlar sunup, ularning sherqiy turkistanliqlarning yenida turushini qolgha kelturushke tirishimiz.