washingitondiki «ilghar mudapie tetqiqat merkizi» (C4ADS) 11-oktebir «yerilghan tomurlar: dunyaning uyghur rayonidiki qezilma bayliqlargha tayinip qelishi» (Fractured Venins: The World’s Reliance On Minerals From the Uyghur Region) serlewhelik doklatini elan qilghan. mezkur yengi doklatta, amerikadiki yuzligen chong shirketlerning sherqiy turkistandiki mejburiy emgek kuchliri teripidin qeziliwatqan altundin paydillinip, mehsulat ishlepchiqiriwatqan bolushi mumkinliki otturigha qoyulghan.
doklatta deyilishiche, uyghur rayoni xitayning komur, tebiiy gaz, altun, mis we tomur ishlepchiqirishtiki asasliq xam eshya bazisi iken. doklatta altun bayliqi asasliq tekshurush nuqtisi qilinghan bolup, xitaydiki 10 chong altun shirkitining toti uyghur rayonida tijaret qilidiken. eniqlanghan mezkur tot shirket-lingbaw altun goruhi shirkiti, jawjin kanchiliq sanaiti shirkiti, zijin kanchiliq guruhi we xitayning ikkinchi chong altun shirkiti bolghan shendung altun guruhi qatarliqlar iken.
doklatta yene Vanguard, Fidelity, JPMorgan, Chase we Blackstone qatarliq pul-muamile shirketlirining amerika shirketlirini uyghur rayonidiki altun kan echish tijaritige meblegh selishqa yitekligenliki korsitilgen. tetqiqatchilar amerika hokumiti uyghur mejburiy emgikining uyghurlargha qaritilghan irqi qirghinchiliqning asasliq bir parchisi ikenlikini elan qilghan ehwal astida, amerika shirketlirining irqiy qirghinchliq qurbanlirining mejburiy emgikidin paydilinishqa uruniwatqanliqni eskertken.
doklatning axirida, uyghur rayonidiki kanlardin qiziwelinghan altunlarning amerika we xelqara teminlesh zenjirige kirishi mumkinlikini kozde tutup, her qaysi sodigerlerning uyghur rayonidin kelgen altunni yaki bashqa mineral maddilarni setiwalmasliqqa kapaletlik qilishqa chaqirghan.
doklatta korsitilishiche, Mattel, Macy, Tesla, Apple we NVIDIA qatarliq yuzligen chong shirketlerning uyghur mejburiy emgiki bilen chetishliqi bolghan altun teminliguchi shirketler bilen biwasite yaki wasitilik munasiwiti barliqi ashkarilanghan.
melum bilushiche, 2021-yili ijra qilinishqa «uyghur mejburiy emgikining aldini elish qanuni» gha asasen, eger amerika shirketliri import qilmaqchi bolghan mehsulatlirning teminlesh zenjiride mejburiy emgekning ishlitilmigenlikini ispatliyalmisa, uyghur rayonida ishlepchiqirilghan mehsulatlarni import qilish cheklengen.
