siz rastinla ikki hesse rozining sawabini tepishni xalamsiz? undaq bolsa, ozingiz roza tutush bilen birge rozidarlarni iptar qildurung. shundaq qilsingiz ikki hesse rozining sawabini tapalaysiz. peyghembe eleyhissalam :« kimki bir rozidarni iptar qildursa, uninggha xuddi roza tutqangha oxshash sawab bolidu, emma iptar qilghuchiningmu sawapi kemeymeydu»degen.
roza tutquchilarni iptar qildurush ularni oyige chaqirip iptar qildurghandek, ulargha pul berip iptar qildurush yaki mesjidke taam teyyarlap elip berish arqiliqmu bolidu. yaxshiliqni qilimen degen adem uchun uning yollirimo kop.
1. ramizan eyida xeyr-ihsan we sediqini kop qiling. chunki bu ayda qilinghan yaxshi emelge nechche hesse kop sawap berilidighanliqi heqqide hedislar bar. sawabim kop bolsun desingiz bu ulugh ayda yaxshi emellerni we sediqe- ihsanlarni kop qilip hessilep sawap teping we shu arqiliq allah taalaning rehmitige sazawer bolung. peyghember eleyhissalam ramizan eyida xush buy elip kelidighan meyin shamaldinmu bek shexiy bolup ketidighanliqi heqqide riwayetler kop.
2. ramizanda kechiliri we iptardin awwal duani kop qilip, allah taaladin hajetliringizni soriweling, chunki ramizan kechiliri we iptar waqti dualar ijabet bolushqa eng yeqin waqitlardur. peyghember eleyhissalam bir hediste:« uch kishining duasi ret qilinmaydu: ularning biri roza tutqan adem, ikkinchisi zulumgha uchrighan adem, uchinchisi musapir adem»dep korsetken. roza tutqan adem charchighan, allah taalaning rehmiti bilen xoshal bolushqa shunchilik muhtaj bolghan bir halette bolidu. mundaq halettiki dualarning ijabet bolishi tiz bolidu.
3. ramizan eyida bir ay telewizorgha qarimasliq, bosh waqitni dini telim oginish we quran oqush bilen otkuzushke aile ezaliri bilen birlikke kelish. ramizan eyi 11ayning sultani we aylarning ichide eng ulughi bolup, bu ayda qilinghan emel-ibadetlerning sawabi bashqa aylarningkidin sawap jehette artuq bolidu, dualar ijabet bolidu. mushundaq bir ulugh ayni dunyaliq yaki axiretlik uchun paydisiz bolghan ishlar bilen otkuziwetish kemchiliktur. shunga ramizan eyida bir ay rohiy jehettin terbiyilinish uchun bu ayni ching tutush tewsiye qilinidu.
4. ata-anigha hemrah bolup ularning xizmitini qilish her waqit perz bolsimu, ramizan eyida bir ay ata-ana bilen bille bolush, imkaniyet bolsa ularning yenida bille turup bu ulugh ayning muruwitidin birge paydilinish intayin zorurdur. hemishe bille bolalmisimu uptarni ata-ana bilen bir dastixanda olturup birge qilish intayin yaxshi ish bolup, ularning duasini eliwelish uchunmu tepilmas pursettur. iptar waqti dua ijabet bolushqa eng yeqin waqittur bu waqitta ata-anisining duasini alghan adem eng bextlik ademdur.
5. ramizan axshamliri burunraq uxlap, seher waqti burun turup ibadet qilish bek yaxshidur. emma kechisi peqet uxlimay, kunduzi ishlirini kechikturush yaxshi emes. shunga ramizan eyida uxlash uchun munasip waqitni tallash kerk. iptar waqtida, besh wax namazning waqitlirida, tarawih namizi waqtida uxlashqa bolmaydu. shundaqla kunduzi ish waqtida uxlash yaki mugdeshmu yaxshi emes. uyquni kechisi uxlap ibadetlerni seher axshamliri qilish kerek.
6. ramizan eyi burun oginip qalghan yaman adetlerni tugitish we yaxshi terbiye elish uchun yaxshi purset bolup, bashqa waqitlarda tashlash qiyin bolghan, hetta mumkin bolmighan yaman adetlerni ramizan eyida tashlash yahayiti asandur. mesilen: tamaka chekidighan adem ramizan eyida mejburi halda tamakini tashlaydu. bir ay sundaq tashlash jeryanida tamakini uzulkesil tashlash pursitige ege bolidu. mundin bashqa yalghan sozlesh, aldash, gheywet qilish qatarliq yaman adetlerni roza tutqan adem qilmaydu. chunki roza tutup turup mundaq yaman adetlerni qilghan ademning rozisi bikardur. peyghember eleyhissalam :« bashqilargha tohmet qilishni tashliyalmighan ademning tutqan rozisigha allahning hajiti yoq» dep korsetken.
7. miswak qollinish her waqitta buyrulghan yaxshi ishtur, addisi chishlarni chotka bilen tazilighanniing sirtida miswak bilen nemlendurup turush chong sawabliq sunnet ishtur. miswak ishlitish erler uchunla emes, belki ayallar uchunmu kop sawabliq ishtur. miswak ishtilish eghizni bezibir yeqimsiz puraqlardin saqlap xoshbuy halette dawam qilishigha kapalet qilidu.
8. ramizan eyida omre ada qilish hej qilghangha oxshash sawabliq ishtur. peyghember eleyhissalam bir hediste:« ramizan ichide omre qilish sawab jehette hej qilghangha tengdur»dep korsetken.
9. ramizan eyining axirqi on kunide eger imkaniyet bolsa, etikap qilish tolimu sawabliq ishtur. peyghember eleyhissalam her yili ramizan eyining axirqi on kunide etikap qilatti, wapat bolush aldidiki ramizan eyida yigirme ku n etikap qilghanliqi riwayet qilinghan.
10- adette namazlarning bezisini mesjidte jamaet bilen oqumaydighan kishiler ramizanda besh wax namaz we terawih namazlirini jamaet bilen oqush arqiliq bu yaxshi adetni ozide yerleshturidu. ramizandin ibaret bu telim-terbiye eyida ogengenlirini ramizandin keyinmu dawamlashturghan kisshi ramizanning paydisini toluq korgen bolidu.
11- ramizan eyi quran kerim allah taala teripidin peyghember eleyhissalamgha chushushke bashlighan ulugh ay. shunga bu ay quran eyi depmu atilidu. bu ayda quran oqughan, uni ogengen we ogetken kishige hessilep kop sawab bolidighanliqini peyghember eleyhissalam sozligen. shunga bu ayda quranni kop oqush tewsiye qilinidu. quran oqushni bilmeydighanlarning oqushni oginishi uchun ramizan eyi chong pursettur. bu ayda waqitni ching tutup quran ogengen adem choqum yaxshi oginip keteleydu we allah taalaning kop rehmiti hem sawabigha erishidu.
12. balilargha quran oqushni ogitish uchunmu ramizan eyi tepilmas pursettur. balilarni bir ay telewizor korush we bashqa oyunlardin tosup quran oqushqa yuzlendurush arqiliq ulargha kop yaxshiliq qilghan bolimiz. mundaq qilghan ata-anilar tolimu bextlik kishilerdur. chunki mundaqlar allah taalaning aldida balilargha ait mesuliyetlirini ada qilip ustidiki yukini yenggil qilghanlardur.
12. ramizan eyida putun bir ay terawih namizini jamaet bilen oqush nahayiti muhim sunnet emellerdin sanilidu. kichik balilarni mesjidlerge elip berip bir ay terawih namizini bille oqush nahayiti yaxshi adet bolup, balilarni ibadetlerge we mesjidke kondurushning eng yaxshi pursitidur. balilar meyli yeshi qanchilik kichik bolmisun ularni mesjidke elip chiqish mutleq paydiliq yaxishi adet. balilarni we ayallarni mesjidlerdin tosquchilar xatalashqanlardur. mundaqlar peyghember eleyhissalamning sunnetliridin xewersiz qalghanlardur.
13. ramizanda israpchiliqtin saqlinish we allah yolida serp qilishqa bexilliq qilmasliq lazim. bizde 11 ay ishlep bir ay yegin deydighan xata teshwiqatlar bar. ramizan kop yeyish yaki yeyishte beslishish eyi emes, belki normal yeyish we az uxlap kop ibadet qilishta beslishish eyidur, kop yegen adem kop uxlaydu. kop uxlighan adem galwangliship ibadetlerni yaxshi bijirelmeydu, ramizandiki peziletlik waqitlardin payda alalmaydu we koplige sawabliq ishlardin mehrum qalidu. shunga ramizan eyida kop yeyishte emes, belki kop emel qilishta beslishish, waqitni ching tutup, her ishni pilan bilen elip berish lazim. ramizan eyining beshida herkim ozi we ailisi uchun mexsus programma jedwili tuzup shuning boyiche oginish saiti, uxlash saiti, aile azaliri birge telim elish saiti degenge oxshash programmilarni bekitip shu boyiche intizamliq ish korgen adem ramizan eyidin choqum yaxshi paydilanghan we bu ayning sharapitige tpluq erishken bolidu.
14. musulman adem her waqit ozining dindash buraderlirini, tughqanlirini, xoshnilirini we tonushlirini yoqlap, ularning halidin xewer elip turushqa buyrulghan. xususen ramizan eyida toghqanlarni ziyaret qilish, yetimlarning beshini silash, kembeghellerge yar yolekte bolush, etiyajliqlirigha maddi yardemde bolush chong sawabliq ishlardur. bolupmu ramizanning axirqi kunliride roza heytining yetip kelishi aldidiki kunlerde sediqe we xeyr ihsanlarni kop qilishning ewzellikide sawabning hessilep kop bolidighanliqida shek yoq. bir hediste:« peyghember eleyhissalam ramizan eyida xuddi meyin shamaldinmu bek sexi bolup ketetti» dep kelgen. peyghember eleyhissalam eleyhissalam sediqe we ihsanni hemishe shunche kop qilatti, emma ramizanda alahide qilatti. birer hajetmen peyghember eleyhissalamdin bir nerse sorisa uni qetiy quruq qol qayturmaytti, uzide bolmisa, qol iklide bar sahabilar eytip ulardin elip u kishining hajitini rawa qilatti. hetta bir kuni peyghember eleyhissalamning mihmanliq tonini sorighan kishige uchisidiki tonini selip bergenliki riwayet qilinghan, peyghember eleyhissalam «yoq» deyishni zadi bilmeytti, ozide bolmisimu bashqilardin tepip beretti.
15. ayallar eger ikki hesse kop sawap tapay dise ramizan eyida, balilirini islamiy guzel exlaqlar bilen terbiyilesh ishlirigha kongul bolishi we balililirining bu aydiki terbiyisige ozi biwaste mesul bolishi lazim. mundin bashqa ayal kishi erining we balilirining xizmetliride bolghanning sawabini ayrim alidu. shuningdek jamaatni, xoshnilarni, tughqanlarni we musapirlarni iptar qildurush arqiliq yene ayrim sawap we ejirge ege bolidu. chunki mihmanning japasi tartidighan kishi ayal bolghanliqtin sawapning kopini shu alidu.
16. bir ay ramizan eyida kichik balilarni roza tutushqa kondurush lazim. bir kunluk rozigha taqet qilalmaydighan kichik balilarni roza tutquzup chush waqtida iptar qildurush yaki qachan qorsiqi achsa yaki ussisa shu waqitta sening uchun iptar boldi dep ularni iptar qildurup, andin yene rozisini axshamghiche dawam qildurush yaxshi usuldur. bu usul arqiliq balilarni hem rozighas kondurgili hem roza tutushni soydurgili bolidu. keyinki yillarda iptarni kun patqanda qilishni ogitiwalsaqmu kechikip qalmaymiz. emma kichik balilar ach we susiz qoyup qiynash yaxshi ish bolmighandek, ularni asriduq dep roza tutquzmasliq we rozini ogetmeslik toghra emes. shunga ottura yolni tutup, ularni roza tutquzush we qorsiqi achqanda taam berishtur. bu balaghetke yetmigen balilar uchundur.
(ustazning fesbuk hesabidin kochurup elindi)
2024-yili 9-mart
