germaniye bash ministiri olaf sholaz otken hepte chong bir heyet bilen xitayni ziyaret qilghan we shi jinping bilen korushken idi.
ikki kun ichide, engiliye we germaniyede arqa-arqidin xitay jasuslirining qolgha elinghanliqi ashkarilandi. germaniyede qolgha elinghan bir gumandarning yawropa parlamentidiki bir ashqun ongchil parlament ezasining yardemchisi ikenliki otturigha chiqti.
eyibliguchiler gumandarlarning dusseldorfta shirket bashquridighan herwig F we ina F bilen dolet bixeterlik ministirlikining salahiyiti eniq bolmighan xadimining wakaletchisi ikenliki eniqlanghan tomas r ikenlikini ashkarilidi.
teptish mehkimisi bayanatida, bu er-ayalning oz shirkiti arqiliq germaniyediki bir unwersitit bilen hemkarliq kelishimi imzalighanliqini, buning xitay dolet bixeterlik ministirliqi xizmetchilirige urush paraxoti qatarliq dengiz-okyan matorlirida ishlitishke bolidighan mashina zapchasliri ustide tetqiqat teyyarlashni oz ichige alidighanliqini otturigha qoydi.
eyibliguchiler bu tutup turushning germaniye dolet ichi axbarat orgini toplighan uchurlargha asasen elip berilghanliqini bayan qildi.
aldinqi hepte, germaniye rosiye uchun jasusluq qilish gumani bilen rosiye we germaniye qosh puqraliqi bolghan ikki kishini qolgha alghan.
germaniye ichki ishlar ministiri nensi fayser (Nancy Faeser) hokumetning soda, sanaet we ilim-pen sahesidiki «junggo jasusluqi kelturup chiqarghan eghir tehdid» ni yeqindin kozitiwatqanliqini eytti. fayser : «biz bu xeter we tehdidlerni nahayiti yeqindin kozitimiz we kopchilikni qoghdashqa eniq agahlandurush arqiliq tonushni osturimiz» dedi.
undin bashqa, fayser bu ehwalda ularning herbiy ishlargha ishlitishke bolidighan germaniyening yengiliq yaritish texnikilirigha «alahide sezgur» ikenlikini tekitlidi.
bu ishning germaniye bash ministiri olaf sholzning uch kunluk xitay ziyaritidin keyinlar otturigha chiqishi, shundaqla yawropa ittipaqi xitayning iqtisadiy we geoplitik siyasetlirige endishisi bilduruwatqan bir peytke toghra kelishi diqqet tartti.
engiliyede ikki jasus
engiliye dairilirimu 22-april dushenbe kuni, ikki neper engiliye puqrasigha qaritilghan dolet mexpiyetlikini xitay istixbaratigha yetkuzush eyiblishini qobul qilghanliqini bildurdi.
igilinishiche, 32 yashliq kristofir berri (Christopher Berry) we sabiq parlament tetqiqatchisi 29 yashliq kristofir kesh (Christopher Cash) xitaygha uchur teminlesh bilen eyiblengen. teptish mehkimisi bayanatidaularning jume kuni londonda sotqa chiqidighanliqini bildurdi.
germaniyede yene bir jasus
bir kundin keyin, 23-april girmaniyede yene bir neper jasus qolgha elindi.
taratqularda go jyen (Jian G.) dep atalghan bu gumandar, xitaygha oktchiliq qilghuchilarni nazaret qilish we yawropa parlamentidiki uchularni xitay istixbaratigha yetkuzush bilen eyiblengen.
taratqularning germaniye teptish organlirining hojjitini neqil kelturup xewer qilishiche, bu kishi germaniye puqrasi bolup, 2019-yildin bashlap biryusselda yawropa parlamentining germaniyelik ezasi maksimilyan krax(Maximilian Krah)ning yardemchisi bolup ishligen. xitaygha jasusluq qilish bilen eyiblinip germaniyede qolgha elinghan.
melum bolushiche, makisimliyan krax 1977-yili tughulghan bolup, germaniyelik adwokat we ozini ong qanat siyasetchi dep teswirleydu. u 2019-yilidin buyan yawropa parlamentining «germaniye uchun tallash» ( AfD) dep atilidighan ashqun ongchil partiyedin bolghan parlament ezasi bolup kelmekte.
yawropa parlamentining jasusluq bilen eyiblengen bu xadimni ishtin boshatqanliqi bildurldi.
xitayning inkasi
xitay dairliri germaniyediki xitay jasuslirigha qaritilghan eyibleshlerni osek soz dep atighan. tashqi ishlar ministirliqining bayanatchisi wang wenbin bu heqtiki soallargha jawab bergende, «bu xildiki teshwiqatning muddiasi nahayiti eniq bolup, xitayning inawitini chushurush we xitay-yawropa hemkarliq keypiyatigha buzghunchiliq qilishtur» degen. u yene germaniyediki alaqidar tereplerni «soghuqqan bolushqa» chaqirghan.
2024-yili 23-april
