kishilik hoquq kengishining 57-yighinida uyghurlarning weziyiti heqqide birleshme bayanat

kishlik hoquq aliy komissarliqining shinjang heqqidiki doklatining ikkinchi yilliqi munasiwiti bilen birleshme bayanat

kishilik hoquq kengishi 57-yighini 4- adettiki munazire

2024-yili 24-sintebir

amerikining birleshken doletler teshkilatidiki daimiy wekili bash elchi michel taylor teripidin oquldi

prezident ependi,

men bu bayanatni ikki yil ilgiri kishilik hoquq aliy komissarliqi ishxanisining bahalash doklati elan qilghandin keyin, bu kengeshtin shinjangdiki kishilik hoquq ehwali toghrisida munazire elip berishni telep qilghan yadroluq doletlerge wakaliten oquwatimen.

bu bahalash shuni bayqidiki, «uyghurlar we musulmanlarni asas qilghan bashqa itnik guruppilarni xalighanche we kemsitish bilen tutup turush dairisi xelqaraliq jinayetlerni, jumlidin insaniyetke qarshi jinayetlerni shekillendurushi mumkin».

bahalash doklati xitayning kishilik hoquq xatirisige tayinip turup, teximu ilgiriligen halda xitayning din we millet asasida qurup chiqqan keng kolemlik nazaret sistemisini; medeniyet, diniy we til kimliki we ularning ipadilinishige qoyghan qattiq we orunsiz cheklimilerni; mejburiy bala chushurush we tughmas qiliwetishni oz ichige alghan qiyin-qistaq we jinsiy parakendichiliklirini; mejburiy yoqitiwetish we ailelerni parchilash hemde mejburiy emgek qatarliqlarni hojjetleshturup chiqqan.

otken ikki yilda, xitayning bu endishilerni layiqida hel qilish uchun nurghun pursetliri boldi. 

biz xitayning terepsiz we obyektip netijini inkar qilip, kishilik hoquq aliy komissarliqining bahalash teklipini ret qilghanliqigha epsuslinimiz. yeqinqi mezgildiki uniwersal qerellik bahalash jeryanida, xitay nurghun qanunluq endishilerni ret qilip, kishilik hoquq aliy komissarliqining bahasini «putunley qanunsiz we inawetsiz» dep belge qoydi.

biz xitayni birleshken doletler teshkilati bilen kishilik hoquq aliy komissarliqining tewsiyelirini emeliyleshturushke hemde ehde we mejburiyetlirii ada qilishqa, jumlidin shinjangda xalighanche we naheq qolgha elinghan barliq kishilerni derhal qoyup berishke, yoqap ketken aile ezalirining teqdiri we iz-derikini jiddiy aydinglashturushqa hemde bixeter alaqini we jem bolushni qolaylashturushqa chaqirimiz.

biz kishilik hoquqni qoghdighuchilarning tirishchanliqini, mejburiy emgek we tutup turush lagerlirida hayat qalghanlarning korsetken jasaritini we ziyankeshlikke uchrighuchilarning aile-tawabiatlirining jawabkarliqni surushturush chaqiriqini teqdirleymiz.


biz dawamliq aliy komissar we uning ishxanisining aktip qatnishishini, musteqil xizmet qilishini we dawamliq bahalishini qarshi alimiz.

hemme ademning kishilik hoquqi we asasiy erkinliki qoghdilishi kerek. hemmimizge paydiliq, barliq doletler jawabkarliqqa tartilidighan xelqaraliq kishilik hoquq wedilirige buzghunchiliq qilmasliq hemmimizning mejburiyiti.

rehmet sizge.

qoshumche: birleshme bayanatni amerika towendiki yadroluq guruppa ezalirigha wakaliten oqudi: awistiraliye, kanada, daniye, finlandiye, islandiye, litwa, norwegiye, shiwitsiye, engiliye we amerika.

https://geneva.usmission.gov/2024/09/24/joint-statement-on-xinjiang-on-the-second-anniversary-of-the-ohchrs-assessment-hrc57/