turkiye prezdenti rejep tayip erdoghanning 79 ‏- nowetlik b d t omumi yighinida uyghurlarni tilgha elishi bizni-muhajirettiki uyghurlarni soyundurdi. shundaq, gerche erdoghan sozide eng echinishliq hallirimizdin biri bolghan 3 milyondin artuq uyghurning lagirda jan talishiwatqanliqidek echinishliq realliqimizni tilgha almighan bolsimu; chetelde yuzminglarche uyghur muhajirning wetendiki aile -tawabiatliri bilen 7 yildin beri telipondimu sozlishish imkanidin mehrum ikenlikini eslitip otmigen bolsimu; yeqinqi 3 yilda uyghur nopusida tughulush nisbitining tik siziqliq towenligenlikidek xeterlik weziyetni bayan qilmighan bolsimu, yenila namimizning tilgha elinishidin soyunduq.

 

chunki xitayning nowettiki uyghur siyasitining -meyli diplomatiye meyli ichki siyasiyiti jehette bolsun- tup meqsiti dunyagha uyghur mesilisini untuldurush, ozliri sadir qiliwatqan uyghur qirghinchiliqini dunyaning kozidin qachurush. del mushu meqsette xitay otken yili putun diplomatik kuchini ishqa selip, b d t mutexesisliri hazirlighan uyghur dokilatining elan qilinishini bir yil kechikturdi, b d t kishilik hoquq kengishide uyghur mesilisini muzakire qilishnimu tosup qaldi; her yili her ayda ozige yandash dolet we teshkilatlarni « shinjang ziyariti» ge teshkillep, suniy sehnilerni korsitip, qirghinchiliq jinayitini pedezlewatidu we hetta bu jinayitige qerindash we qoshna doletlirimizni dumbaq chalghuziwatidu. shunga erdoghanning b d t yighinda, namimizni tilgha elishi tarixiy bir weqe, bizge ilham we umid beghishlaydighan merdane bir pozitsiye.

 

shundaq, soyunduq, emma soyunchimiz yuksek bir pellidimu emes, chunki , pelestin, ukraina, suriye, hetta rohiga mesililiriningmu arqisidin tilgha elinduq. soyunduq, emma yeterlik emes, chunki erdoghan ependimning sozide xitaygha qarita bir keskin ton, xelqaaragha qarita jiddiy murajiet, weziyitimizning ongshuJushi uchun bir jumlilik bolsimu konkirt bir telep we teshebbusni anglimiduq.

 

shundaqtimu, erdoghan ependining uyghur mesilisini untumasliqi, birqanche xelqaara mesilide ittipaqdishi bolghan xitay anglashni xalimaydighan bir timini otturigha qoyushi, biznila emes, dunyada heq we adlletni yaqlaydighan dolet we teshkilatlarni, bolupmu mezlum we mezlumni yaqilaydighan xelqlerni soyundurdi. bu jesurluq erdoghanning heq we adlaet chaqiriqidiki semimiyitini we jasaritini namayen qildi.

 

chunki eqli we wijdani oyghaq insanlargha melumki, bugun dunyadiki urush we toqunush meydanlirida qan eqiwatqan bolsa; sherqi turkistandiki lagir we turmilerde qan yiringgha ayliniwatidu, bedenler chiriwatidu; urush meydanlirida anilar perzentlirining jesitige esilip yighlawatqan bolsa, uyghur aniliri perzentlirining jesitigimu, olum uchurighimu erishelmeywatidu, yighlighanliqi uchun turmilerge tashliniwatidu. urush meydanlirida jesetler saniliwatidu, uyghur qirghinchiliqidiki jesetler sanalmaywatidu, xitay sanashqa imkan bermeywatidu.

 

derdimiz nowettiki urush rayonliridin nechche hesse better halette. mesilimiz yuksek tonda otturigha qoyulushqa munasiptur, jiddiy chaqiriqlargha muhtajdur.

 

biz qerindishimiz turkiyening xelqaara sehnidiki aktip rolining teximu janlinishi arzu qilimiz, allah turkiyeni aman we kuchluk qilsun!

 

uyghur milliy herkiti rehbiri rabiye qadir

 

(bayanatning terjimisi shohret hoshurning feysbuk hesabidin kochurup elindi we tehrirlendi)

 

esli turkche menbe: