uyghur mejburiy emgikige chetishliq bolush bilen eyiblinip kelgen wolkiswagen (Volkswagen) shirkiti urumchidiki zawutini satidighanliqini, sherqiy turkistandin chekinip chiqidighanliqini elan qildi. igilinishiche, germaniyening aptomobil magnati wolkiswagen shirkiti 27-noyabir bayanat elan qilip, urumchidiki tarmaq zawutini we turpandiki sinaq yolini xitay shirkitige setiwetidighanliqini, bu qararining iqtisadiy seweb we istrategiyelik tengshesh seweblik bolghanliqini otturigha qoyghan.

royters agentliqining 27-noyabir elan qilghan «wolkiswagen shinjangdiki mulazimitidin chekindi, zawut we sinaq yollirini satmaqchi» namliq xewiride ilgiri surushiche, wolkiswagen urumchidiki zawutini we aptomobillarni sinaq qilish uchun yasighan yollirini xitayning shangxeydiki dolet igilikidiki bir aptomobil zawutigha setip beridiken. buningdin ilgiri, wolkiswagen germaniyediki 3 zawutini taqighan we yene bezi zawutlirini taqashqa teyyarliq qiliwatqanliqini ochuq elan qilghan idi.

wolkiswagen shirkiti uzundin buyan kishilerning diqqet nuqtisi bolup kelgen bolup, buning sewebi shirket 2013-yili urumchide zawut qurghan we xitaydiki sheriki shangxey aptomobil guruhi arqiliq bu zawutning peyini saqlap qalghan. melum bolushiche, wolkiswagen shirkiti urumchidiki tarmiqini shangxey aptomobil tekshurup bahalash texnikisi tetqiqat merkizi cheklik shirkitige setip beridiken.

xewerde mundaq bayan qilinghan: «yeqinqi yillardin buyan, wolkiswagenning urumchidiki mewjutluqi bash aghritidighan bir mesilige aylinip qaldi, chunki meblegh salghuchilar bu aptomobil sodigerlirige bu rayondin chekinish heqqide izchil besim qilip keldi. kishilik hoquq organlirida bu rayondiki zorawanliq qilmishlirining xatiriliri bar, bu oz nowitide jaza lagerliridiki zor kolemlik mejburiy emgeknimu oz ichige alidu. beyjing bolsa bundaq zorawanliq qilmishlirining mewjutluqini izchil inkar qilip keldi.»

xitay tashqi ishlar ministirliqi bayanatchisi mawning 28-noyabir kuni muxbirlarning bu heqtiki soaligha jawab berip, xelqaradiki bir qisim siyasiy kuchlerning sherqiy turkistan we mejburiy emgek heqqide osek soz tarqatqanliqi, meqsitining bolsa sherqiy turkistanning tereqqiyatini tosush ikenlikidek sepsetilirini tekrarlighan. 

«kommunizm qurbanliri xatire fondi» ning tetqiqatchisi adriyan zenz 19-sentebir kuni yengi doklat elan qilip, germaniye wolkes wagen aptomobil shirkitining urumchidiki zawuti heqqide bergen bayanatining arqa korunushi heqqide toxtaldi. shundaqla bu bayanatta asas qilinghan iqtisadiy teptish doklatida saxtiliq barliqi hemde kishini qaymuqturidighanliqini ashkarilidi.

wolkes wagen shirkiti 2023-yilning axirida elan qilghan bayanatta, urumchidiki zawut ustide qilinghan iqtisadiy teptishke ijtimaiy mesuliyet tuzumi olchimi qollinilghanliqi, xelqara emgekchiler teshkilatining olchimige riaye qilinghanliqi hem bularni bir tejribilik iqtisadiy teptish shirkitining tamamlighanliqini bildurulgen bolsimu, emeliyette bular kishini xata chushenchige bashlaydighan saxta uchurlar iken.

2024-yili 29-noyabir