kanada hokumiti bilen uyghur we tibet teshkilatliri xitayning kanadadiki uyghur we tibet teshkilat we shexslirige qaritilghan imbargo qararini eyiblidi.
dunya uyghur qurultiyi bu heqte bayanat ilan qilip, kanada «uyghur heqlirini qoghdash qurulushi» we u orunda ishlewatqan 14 shexsning muhajirettiki uyghurlarni kanadagha makanlashturush uchun tirishchanliq korsitiwatqanliqini, xitayning shu sewebtin bu teshkilatqa jaza cheklimisi qoyghanliqini bildurdi.
dunya uyghur qurultiyi reisi turghunjan alawudun soz qilip: «bu del kommunist xitayning birge bir jaza qoyushtek tipik qilmishi, halbuki xitayning bu qilghini peqet och elish xarakterini alghan. bu jaza emeliyette ‹uyghur heqlirini qoghdash qurulushi› qiliwatqan xizmetlerning aktip tesir peyda qiliwatqanliqini korsitidu» dedi.
xitay tashqi ishlar ministirliqi «uyghur heqlirini himaye qilish qurulushi», «kanada tibet komiteti» ni oz ichige alghan uyghur we tibetlerning heq-hoquqlirini himaye qilidighan ikki teshkilat we ularning 20 xadimini jaza tizimlikige alghan. tizimliktiki kishilerning 15 nepiri «uyghur heqlirini himaye qilish qurulushi» din, qalghan 5 nepiri «kanada tibet komiteti» din iken.
kanada tashqi ishlar ministirliqi 24-dekabir bayanat ilan qilip, xitayning kanadadiki uyghur we tibet teshkilat we shexslirini jaza tizimlikige kirguzgenlikini eyiblidi. bayanatta mundaq deyildi: ««kanada hokumiti siyasiy koz qarash sewebidin yaki oxshimighan koz qarashlarni jimiqturush uchun, kanadadiki kishilerge yaki ularning aile-tawabiatlirigha we dostlirigha qaritilghan her qandaq tehdid, zorawanliq we parakendichiliklerge yol qoymaydu».
bayanatta: «birleshken doletler teshkilatining musteqil mutexessisliri we bashqa kop tereplik mexanizmlar xitayni kishilik hoquq depsendichilikige ait ishenchlik eyibleshlerge ehmiyetlik jawab berishke chaqirdi. xitay choqum xelqara qanundiki mejburiyitige hormet qilishi kerek. kanada ozining kishilik hoquq xatirisini tekshurushni ozining iqtidarini yuqiri koturushning pursiti dep qaraydu, hemde xitayni dawamliq shundaq qilishqa chaqiridu» deyildi.
surgundiki tibet hokumiti parlamenti 25-dekabir axbarat elan qilip, xitay hokumitining «kanada tibet komiteti» we «uyghur heqlirini qoghdash qurulushi», shundaqla 20 kishilik hoquq paaliyetchisige jaza cheklimisi qoyghanliqini qattiq eyiblesh bilen birge, mezkur ikki teshkilat we ularning xadimlirining xitayning qebih zorawanliqi we kishilik hoquq jinayetlirige baturluq bilen qarshi turup keliwatqanliqini medhiyeligen hemde tibet surgunde hokumitining ular bilen bir septe turidighanliqini bildurgen.
2025-yili 25-dekabir
