amerikida 2024-yili 11-ayda otkuzulgen saylamda ghelbe qilghan sabiq prezident donald tramp 20-yanwar qesem berip wezipige olturdi. jumhuriyetchiler partiyisining namzati bolghan tramp 2017-yilidin 2021-yilighiche amerika prezidenti bolghan idi.
donald tramp 20-yanwar kuni chushte amerika dolet mejliside otkuzulgen wezipiyge olturush murasimida qesem berip, resmiy halda a q sh ning 47-nowetlik pirezidenti boldi. kengesh palata ezasi marko rubio ependi 21-yanwar qesem berip, tashqi ishlar ministiri boldi.
amerika taratqulirining 20-yanwardiki xewiride eytilishiche, bixeterlik we pewquladde soghuq hawa rayi qatarliq mesililer kozde tutulup, bu qetimqi qesem berish murasimi amerika dolet mejlisining ichide otkuzulgen.
siyasiy, iqtisad we bashqa sahelerdin kelgen yuzligen kattilarning qatnishishida otkuzulgen daghdughiliq qesem berish murasimda donald tramp qesem berip «amerika xelqige yollaydighan tunji uchurum shuki, bizning yene bir qetim shijaet, tetiklik we tarixtiki eng ulugh medeniyetning hayati kuchini jari qilduridighan peytimiz keldi» degen. shundaqla ozining ikkinchi nowetlik pirezidentliq dewrining amerika tarixidiki yene bir «altun dewr» bolup qalidighanliqini eskertken.
igilinishiche, donald tramp wezipige olturupla bir qatar ijraiye buyruqlirini elan qilghan bolup, buningdiki kochmenler mesilisi, chegrada tam soqush, jinsiyet ayrimisi we bashqa mesililer herqaysi axbarat wasitilirining qiziq sohbet temiliridin bolup qalmaqta.
tramp qaysi memuriy buyruqlargha imza qoydi?
pariJ kelimat kelishimidin chekinish
dunya sehiye teshkilatidin chekinish musapisining bashlinishi
amerikining jenubiy chegrasida «jiddiy halet» ilan qilish, kochmenlerni meksikida saqlitish
qanunsiz kochmenlerning perzentlirining toghulushta amerika puqrasi bolushini emeldin qaldurush
6-yanwar qurultay hujumigha qatnashqanlargha kechurum ilan qilish
«meksika qoltuqi»ning namini «amerika qoltuqi»gha ozgertish
hokumet unum ministirliki qurush
federatip organlarda kop xil jinsiy salahiyetning ipadilinishige xatime berish, er we ayaldin ibaret ikkila jinsni qobul qilish
tiktok cheklimisini waqtliq kechikturush
amerika-xitay munasiwiti
pirezident donald trampning wezipige olturushi amerika-xitay munasiwiti zor derijide yiriklishiwatqan bir peytke toghra kelgen bolup, xitayning hakimmutleqliq we diktatura asasidiki hokumranliq endizisini dunyagha kengeytish asasidiki dunyagha zomiger bolush «sherin chushi» uchun qattiq bir zerbe, dep qaralmaqta.
tramp tunji qetim wezipe otigen mezgil del xitayning uyghurlargha qarshi omumiyuzluk irqiy qirghinchiliq yurguzuwatqan waqtigha toghra keldi. emma bu dewerde amerika-xitay munasiwitide iqtisad, soda we texnika sahesidiki riqabet asasliq nuqta bolup keldi. yengi hokumetning xitay mallirigha qoshumche tamoJna beji qoyush mesiliside qandaq pozitsiyde bolidighanliqi texi eniq emes.
uyghur irqiy qirghinchiliqi
tramp hokumitining axirqi kunide, shu waqttiki tashqi ishlar ministiri mayk pompeyo xitayning sherqiy turkistanda uyghurlargha qarshi irqiy qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayet yurguzuatqanliqini otturigha qoydi. arqidin, kanada, engiliye qatarliq bir qisim gherb doletlirining parlamentliri uyghur qirghinchiliqini etirap qilip qararlar maqullidi.
shuning bilen birge, bu qetim trampning dolet ishliri katipi yeni tashqi ishlar ministiri namzati marko rubio uzundin buyan uyghur mesilisi bilen tonush. u otturigha qoyghan «uyghur mejburiy emgikining aldini elish qanuni» layihesi ikki parlamenting maqullishi we prezident baydinning imzalishi bilen 2022-yili 6-aydin buyan resmiy ijra qilinmaqta.
marko rubiyo kishilik hoquq qatarliq jehetlerde xitaygha tutqan qattiq pozitsiyisi seweblik xitayning imbargo tizimlikige kirguzulgen.
2025-yili 21-yanwar
