yawropa ittipaqida otkuzulgen «yawropa parlamentining taylandtiki demokratiye we kishilik hoquq, bolupmu lese-majesta qanuni we uyghur musapirlirini qoghlap chiqirishqa dair qanun layihesi» muzakire yighinidin korunush. 2025-yili mart, strasburg, firansiye.
13-mart kuni, yawropa parlamenti tayland hokumitining 40 neper uyghur musapirni xitaygha mejburiy qayturup bergenlikini eyiblesh heqqide qararname maqullighan. yawropa parlamentining bu heqtiki qararnamiside mundaq deyilgen: «yawropa parlamenti uyghur musapirlirining xitaygha qayturulup berilishini eyibleydu we taylandni musapirlarni hayatiy xewpi mewjut doletlerge qayturushni toxtitishqa chaqiridu.»
tayland hokumiti tayland turmisidiki 40 neper uyghurni xitaygha qayturup bergendin keyin amerika, b d t we yawropa ittipaqigha eza bezi doletler hemde kishilik hoquq organliri tayland hokumitining xelqara ehdinamilerge xilapliq qilghanliqini qattiq eyiblep kelgen idi.
igilinishiche, 12-mart kuni yawropa ittipaqining strasburgdiki merkizide «yawropa parlamentining taylandtiki demokratiye we kishilik hoquq, bolupmu lese-majesta qanuni we uyghur musapirlirini qoghlap chiqirishqa dair qanun layihesi» muzakire qilinghan. muzakire yighinigha d u q ning sabiq reisi dolqun eysa, muawin reisi zumretay erkin we d u q axbarat-teshwiqat merkizining mesuli iptixar tengriqut qatarliqlarmu qatnashqan.
13-mart kuni firansiyening strasburg shehiridiki yawropa ittipaqining merkizide otkuzulgen parlament ezalirining yighinida «yawropa parlamentining taylandtiki demokratiye we kishilik hoquq, bolupmu lese-majesta qanuni we uyghur musapirlirini qoghlap chiqirishqa dair qanun layihesi» awazgha qoyulup maqullanghan. parlament ezaliri yene yawropa komissiyesini erkin soda kelishimi sohbitidin paydilinip turup, tayland ustidiki besimini ashurushini telep qilghan. igilinishiche, yawropa parlamentining taylandni eyiblesh heqqidiki qararnamisi 57 ge qarshi, 482 beletning qollishi bilen maqullanghan.
yawropa parlament ezaliri, tayland hokumitidin birleshken doletler teshkilati musapirlar aliy komissarliqigha toluq hoquq berip, ularning taylandta turmide yetiwatqan barliq uyghur panahliq tiliguchilerni cheklimisiz ziyaret qilishi we ularning ehwali heqqide eniq uchur elishigha kapaletlik qilishini telep qilghan.
parlament ezaliri yene mundaq degen: «tayland xitay bilen otkuzup berish shertnamisini toxtitishi kerek, xitay choqum surgun qilinghan uyghurlarning asasiy hoquqigha hormet qilip, ularning aqiwitining ochuq-ashkara bolushigha kapaletlik qilishi, b d t musapirlar mehkimisining erkin kirishke ruxset qilishi we qolgha elinghanlarni qoyup berishi kerek.»
mezkur qararda yene, tayland hokumitining yuqiriqi qilmishliri arqiliq yawropa ittipaqi bilen bolghan munasiwetlirige ziyan salghanliqi, taylandning kishilik erkinlik we kishilik hoquqqa hormet qilishi lazimliqi, tayland turmiside helihem tutup turuluwatqan uyghurlargha munasiwetlik melumatlarni ashkarilishi, qayturulsa eghir ten jazasi we depsendichiliklerge uchraydighan doletlerge musapirlarni qayturushni toxtishi lazimliqi qatarliq mezmunlarmu orun alghan.
2025-yili 13-mart
