engiliye energiye qanun layihisi talash-tartishqa duch keldi: mejburiy emgek shirketlirining hokumet meblighini qobul qilishi cheklinishi kerek
«muhapizetchi geziti» ning 23-marttiki xewirige qarighanda, engiliye parlamenti talash-tartish qozghighan energiye qanun layihisi toghrisida qizghin munazire elip beriwetiptu. bu qanun layihisi mejburiy emgek bilen shughullinidighan shirketlerning engliyening energiye bilen teminlesh zenjiridin payda elishining aldini elishni meqset qilghan belgilimini oz ichige alidu. lekin, bu hepte bu belgilime aghdurulush xewipige duch keldi, bu yoshurun heriket jemiyetning herqaysi saheliride, bolupmu xitayning sherqiy turkistanda uyghurlargha qaratqan mejburiy emgikige munasiwetlik kuchluk endishilerni qozghidi.
ishchilar partiyisining parlament ezasi alekis sobel (Alex Sobel) bu maddining aghdurulushining aldini elish uchun tuzitish kirguzup, musteqil qulluqqa qarshi turush komissarining teminlesh zenjiride mejburiy emgekke ait delil-ispatlarning bar-yoqluqini tekshurush hoquqi berishini tewsiye qildi. bu tuzitish kirguzush layihisi awam palatasi teripidin 127 ge qarshi 177 belet bilen maqullanghan bolup, konserwatiplar partiyisining ezasi we kishilik hoquq adwokati xelena kennidi (Helena Kennedy) ning qollishigha erishken. halbuki, engiliye tashqi ishlar ministirliqi bu herikettin ehtiyatchan bolup, xitay bilen bolghan iqtisadiy we diplomatik munasiwetning tesirge uchrishidin ensireydu.
yeqinqi yillardin buyan, xitay ishlepchiqarghan quyash energiyisi batareyesining uyghurlarning mejburiy emgek kuchige chetishliq ikenliki toghrisidiki eyibleshler keng tarqaldi, xitay dairiliri bolsa buni ret qildi. gerche engiliye hokumiti teminlesh zenjiridiki mejburiy emgekke qarshi turush uchun qanuniy hoquq bergenlikini tekitligen bolsimu, emma qulluqqa qarshi turush komissari elienor liyons (Eleanor Lyons) engliyening bu mesilidiki rehberlik qatlimining korunerlik arqida qalghanliqini, qayta hasil bolidighan energiye sahesidiki mejburiy emgekni hel qilish uchun teximu kuchluk tedbirlerning lazimliqini eytti.
amerika hokumiti xitaydiki mejburiyet emgikige qarshi turushta qattiq pozitsiye tutti. 2022-yili 6-ayda, ikki partiyening qollishigha erishken «uyghur mejburiy emgikining aldini elish qanuni» (UFLPA) resmiy kuchke ige boldi. bu qanungha asasen, amerika tamoJna we chegra bashqurush idarisi quyash energiyisi batareyesi we pemidur ishlepchiqirishni asas qilghan bir qisim xitay shirketlirige jaza yurguzup, uyghur mejburiy emgek kuchi arqiliq ishlepchiqirilghan mehsulatlarning amerika bazirigha kirishining aldini aldi.
ramizandimu mejburiy emgek dawamlashmaqta
buningdin bashqa, «erkin asiya radiosi» ning xewirige qarighanda, ramizanda xitayning sherqiy turkistandiki mejburiy emgiki dawamlashmaqta. uyghur musulmanlirining ramizanda islam telimatigha asasen roza tutushi we ibadet qilishining aldini elish uchun, xitay dairiliri ularni her xil emgeklerni qilishqa mejburlaydu. ijtimaiy alaqe supilirida tarqitilghan sinlarda uyghurlarning ramizanda etizda ishlesh we tazilash xizmitini oz ichige alghan keng kolemde ishleshke mejburlanghanliqi korsitildi. doyingha yollanghan sinlarda korsitilishiche, ramizanning ikkinchi kuni xoten ahaliliri terilghu yerlerde ishleshke mejburlanghan. ramizanning yettinchi kuni elan qilinghan bashqa sinalghu korunushide barliq uyghur ahalilerning kolliktip tazilash wezipisini orundash telep qilinghanliqi korsitilgen. onsu nahiye bazarliq hokumetning bir ahaliler komiteti xadimi, nowette, yeni ramizan bashlanghandin buyan ahalilerning kollektip halda taziliq emgikige seliniwatqanliqi we emgek dawamida ahaliler ozlirining qoru we mehellirini tazilawatqanliqini ashkarilighan.
dilshat sultan
2025-yili 24-mart
