taylandning muawin bash ministir fumtam wechayachay we edliye ministiri tawi sodsong 20-mart sherqiy turkistan ziyariti jeryanida qeshqer heytgah meschitining imami bilen korushken. (tayland hokumtii)
bu yil 27-fewral kechide tayland hokumitining 11 yildin buyan tutup turuluwatqan 40 uyghurni xitaygha qayturup berishi xelqara jemiyetning keng tenqidige uchridi. nowette, bu ishning tayland bilen yawropa ittipaqi otturisidiki erkin soda kelishimi (FTA) ning sohbet musapisige xeter elip kelishi mumkinliki ilgiri suruldi. «bangkok pochtisi» gezitining 28-marttiki xewirige qarighanda, taylandning iqtisadiy tereqqiyat heyiti tashqi ishlar ministirliki we soda ministirliki bilen hemkarliship, uyghurlarni qayturushning taylandning xelqara sodisigha korsitidighan tesirini bahalashqa bashlighan.
komitet reisi sitifol wibontanakul (Sittiphol Viboonthanakul) ning bildurushiche, musapirlarni qayturush weqeliri taylandning xelqara soda heriketlendurguch kuchige tesir korsitishi mumkin, bolupmu yawropa ittipaqi bilen bolghan sohbette, emma buning konkret dairisi eniq emes. u yene buning yawropa ittipaqi bilen erkin soda kelishimi imzalashni kechikturemdu yaki taylandning iqtisadiy hemkarliq we tereqqiyat teshkilatigha kirish tirishchanliqigha tesir korsitemdu yoq buni estayidil bahalashning lazimliqini tekitlidi.
xelqara jemiyetning kuchluk inkasigha qarita, amerika ismini ashkarilashni xalimighan tayland emeldarlirigha wiza cheklimisi qoyidighanliqini elan qildi, yawropa parlamenti bolsa taylandning herikitini eyibleydighan qarar maqullidi. kishilik hoquqni kozitish teshkilatini oz ichige alghan bir qanche kishilik hoquq teshkilatlirimu taylandning siyasitini qattiq tenqid qildi.
tayland soda uyushmisining wekilliri tenqidke qarita, taylandning xelqara kishilik hoquq olchimige emel qilish tarixining uzun ikenlikini, otken on yilda qanunsiz beliq tutush qatarliq xelqara kongul bolidighan mesililerni hel qilish uchun zor tirishchanliq korsetkenlikini otturigha qoydi. wekiller yene amerika we yawropada qollinilghan mushuninggha oxshash tedbirlerni misal qilip, chegridin qoghlap chiqirishning dunyaning herqaysi jaylirida kop uchraydighan heriket ikenlikini tekitlidi. shunglashqa, ular bu mesilini erkin soda kelishimi sohbitige kirguzmesliki kerek dep qaraydu.
bu ariliqta, tayland emeldarliri yeqinda qeshqerni ziyaret qilip, xitay dairilirining taylandtin qayturulghan uyghurlargha «yaxshi muamile» qilghanliqini otturigha qoydi. tayland emeldarlirining ziyariti kishilik hoquq teshkilatliri teripidin xitayning «shinjang siyasiti» teshwiqatigha maslishish dep eyiblendi. qandaqla bolmisun, bu ziyaretning taylandning xelqaradiki tenqidlerni we yawropa ittipaqi bilen bolghan erkin soda sohbitige korsitidighan tesirini peseytelemdu yoq buni yenila kozitishke toghra kelidu.
2025-yili 29-mart
