xitay kompartiyesi merkiziy komiteti siyasiy byurosining ezasi we memliketlik siyasiy qanun komitetining sekritari chen wenching otken hepte sherqiy turkistanda tot kunluk ziyarette bolup, xitay tilini keng dairide ishlitish we atalmish «terrorluqqa qarshi turush»ta tewrenmey ching turushning muhimliqini alahide tekitligen.
shinxua agentliqining xewirige qarighanda, chen wenching otken peyshenbidin yekshenbigiche sherqiy turkistanda 4 kunluk ziyarette bolghan iken. u bu qetimqi ziyaritide urumchi, qeshqer we aqsu qatarliq sheherlerge barghan bolup, her derijilik hokumet kadirliri bilen korushken. chen wenching bu qetimliq tekshurushte atalmish «terrorluqqa qarshi turush, terrorluqning aldini elish, muqimliqni qoghdash» siyasitining emeliylishish ehwalini, alaqidar xizmetlerni tekshurgen we bu yil atalmish «uyghur aptonom rayoni» qurulghanliqining 70 yilliqi ikenliki, bu seweblik zorawanliq, terrorluqni qattiq jazalashta qetiy tewrenmey ching turush kerekliki, zorawanliq, terrorluq weqesi yuz bermeslik towen chekini qetiy saqlash, diniy esebiylik idiyesi tupriqini yoqitish kerekliki heqqide jar salghan.
jenubiy xitay etigenlik gezitining bu toghrisidiki xewiride eytilishiche, chen wenching «biz qanunni qattiq ijra qilip, qanun boyiche zorawanliq we terrorizm jinayetlirige qattiq zerbe berishimiz, shundaqla diniy esebiylik bix undighan tupraqni yoqutishimiz kerek. her qandaq terrorluq bash koturishi haman derhal ujuqturushimiz kerek» degen.
jenubiy xitay etigenlik gezitining bildurushiche, xitay emeldari bu ziyaritide yene yerlik bixeterlikni qoghdash organliri bilen korushup, ularning jemiyetning amanliqi we uzun-muddetlik tinchliqni saqlashni asasiy nishan qilishini tekitligen. u sozide, «terrorizmgha qarshi» tedbirlerni qanunlashturush we normallashturushqa chaqiriq qilip, xitay tilining uyghur rayonidiki barliq az sanliq milletler arisida keng dairide ishlitilishini otturigha qoyghan.
igilinishiche, chen wenching bultur 5-aydimu sherqiy turkistangha berip, qeshqer, ghulja, urumchi we 4-diwiziye qatarliq jaylarni tekshurgen bolup, oxshashla atalmish «terrorluqqa qarshi turush, muqimliqni qoghdash, chegra mudapiesini kucheytish» qatarliq terror siyasetlirini tekitligenidi.
xitayning yuqiri derijilik bu bixeterlik mesilisige mesul emeldarining amerika bilen xitay arisidiki soda urushi jiddiyleshken bir waqitta sherqiy turkistanni tot kun ziyaret qilip yene atalmish terrorizmgha qarshi turushqa chaqiriq qilishi alahide diqqet qozghimaqta. xitay hokumiti uzun yillardin beri xelqarada her zaman ozige paydisiz bir chong weziyet weyaki siyasiy krizis peyda bolghanda, eng awwal muqimsiz chegra rayoni dep qaralghan uyghur rayonida ijtimaiy muqimliqni tekitlep, ozige qarshi her qandaq bir heriketning yuz berishining aldini elish uchun terrorizmni bahane qilip teyyarliq qilip kelgen idi. yu wenchingmu uyghur rayonigha qaratqan bu qetimqi sepiride neq mushu nuqtilarni alahide tekitligen.
2025-yili 16-april
