turkistan taymis, 2025-yili 24-may - dunya uyghur qurultiyi bashchiliqida muhajirettiki 21 teshkilatning hemkarliqida uyushturulghan 3-nowetlik sherqiy turkistan milliy kengishi we xelqaraliq uyghur yashlar kengishi germaniyening myunxen shehiride dawamlashmaqta. igilishimizche, alaqidar yighinlargha dunyaning her qaysi jayliridin kelgen uyghur teshkilatlirining wekilliri, parlament ezaliri, yashlar we tetqiqatchilar ishtirak qilghan bolup, uyghurlarning xelqara weziyette duch keliwatqan xirisliri we xitayning xelqaraliq besimigha taqabil turush bash temisini choridigen halda muzakiriler elip berilidu.
d u q 20-may bu heqte bayanat ilan qilip, mezkur yighinlarning 23-maydin 25-mayghiche germaniyening myunxen shehiride otkuzulidighanliqini bildurgen idi. asiya xelqara xewerliri (ANI) 5-ayning 21-kuni d u q ning bayanatini neqil qilp bergen xewiride, bu paaliyetlerning «uyghur xelqining erkinlik kurishining xelqarada duch keliwatqan xirislargha taqabil turushtiki rolini» tekitligen.
d u q ning bayanatida mundaq deyilgen: «bu yighinlarda uyghurlar yene bir qetim dunya miqyasida bir yerge jem bolup, xitayning kunseri kuchiyiwatqan chegra halqighan basturush siyasiti we sistemiliq qorqutush urunishigha qarshi kollektip qarshiliqini namayan qilidu». her ikki yighin uyghur kurishining hazirqi ehwalini etrapliq bahalap, erkinlik, adalet we jawabkarliq nishanigha yetishning keyinki qedemlirini ortaq bekitishni meqset qilidu.
bayanatta eytilishiche, bu yighinlar xitayning sherqiy turkistandiki pakitlarni dunya jamaetchilikidin yoshurushni meqset qilghan dunyawi besim we yalghan teshwiqati aldida, uyghur herikitining halqiliq ittipaqliq we istrategiyilik sehnisi supitide alahide ehmiyetke ige. bu yilqi yighinlargha 22 dolettin kelgen kishilik hoquq teshebbuschiliri, siyasionlar, akademiklar, jamaet erbabliri we 50 din artuq uyghur teshkilatining wekillirini oz ichige alghan 100 din artuq kishi ishtirak qilghan.
melum bolushiche, bu qetimqi sherqiy turkistan milliy kengishi dairiside tunji qetimliq xelqara uyghur yashlar kengishi otkuzulgen. bu paaliyet dunyadiki oxshimighan doletlerdin kelgen 50 din artuq yash uyghur paaliyetchilirini bir yerge jem qilghan bolup, bu yashlar asasiy qatlam teshkillesh, siyasiy teshebbus qilish we medeniyet miraslirini qoghdashtiki roligha asasen tallanghan.
yashlar qurultiyi ewladlar ara pikir almashturush we kollektip istrategiye tuzushke ehmiyet berip, zorawanliqsiz qarshiliq korsitish, realliqni bayan qilish arqiliq heqiqetni ashkarilash we uyghur kimlikining mewjutluq kuchini yash ewladqa tekitleshni asas qildi. qurultay dawamida otkuzulgen sex xizmetliri, munaziriler we medeniyet almashturush paaliyetliri qatnashquchi yashlargha tinch yol bilen teshkillinish tejribiliri ustide izdinish bilen birge, sistemiliq zulum aldida uyghur dewasigha bolghan ortaq irade we etiqadni teximu kucheytish imkaniyiti yaritip berdi.
her ikki qurultayning asasliq meqsiti, uyghur azadliq kurishining hazirqi ehwaligha chongqur baha berish hemde kelguside adalet, kishilik hoquqi we jawabkarliqni telep qilish yolidiki ortaq heriket istrategiyesi we keyinki qedemlerni kollektip halda bekitishtin ibaret.
d u q ning X hesabatidiki yazmilirigha qarighanda, paaliyetning tekliplik mehmanliri arisida, amerika awam palatasining ezasi yang kim, bawariye parlamentining muawin reisi markus rindersbaxer, kanada parlament ezasi we bilok kubekois rehbiri yiws-firansua blanchet, chex kengesh palatasining muawin reisi jiri oberfalzer we nobel tinchliq mukapatigha erishken ukrainaliq paaliyetchi oleksandra matewik qatarliqlar bar bolup, beziliri sinliq uchur arqiliq paaliyetni qollaydighanliqini bildurgen.
d u q xelqara jamaetchilik, puqralar jemiyiti teshkilatliri we axbarat wasitilirini bu muhim qedemge qollap-quwwetlishini hemde dawamlishiwatqan erkinlik we demokratiye yolidiki kureshte uyghur xelqi bilen bir septe turushqa chaqirdi.
bu paaliyetlerni teshkilleshke hemkarlashqan teshkilatlar towendikiche:
alberta uyghur jemiyiti (kanada)
awistiraliye uyghur jemiyiti (awistiraliye)
belgiye uyghur jemiyiti (belgiye)
uyghur herikiti (amerika)
kanada sherqiy turkistan jemiyiti (kanada)
sherqiy turkistan tetqiqat fondi (turkiye)
xelqara uyghur akademiyisi (amerika)
irelandiye uyghur medeniyet jemiyiti (irelandiye)
yaponiye uyghur jemiyiti (yaponiye)
norwegiye uyghur komiteti (norwegiye)
shiwitsiye uyghur ittipaqi (shiwitsiye)
uyghur demokratiye we kishilik hoquq merkizi (germaniye)
uyghur kishilik hoquq turi (amerika)
shiwitsariye uyghur jemiyiti (shiwitsariye)
wiktoriye uyghur jemiyiti (awistiraliye)
dunya uyghur qurultiyi (germaniye)
dunya uyghur qurultiyi fondi (turkiye)
