taha qilinch teqsim jamesi medeniyet-senet merkizide otkuzulgen paaliyette sherqiy turkistanning ehwalini tonushturdi.
«yengi shepeq» gezitining yazghuchisi taha qilinch sherqiy turkistandiki musulmanlarning eghir tosalghulargha duch keliwatqanliqini, meschitlerning taqaq, yaghliqning cheklengenlikini, meqberilerning weyran qilinghanliqini eytti.
2025-yili 14-oktebir
yazghuchi taha qilinchning «ketebe» neshriyati teripidin oqurmenler bilen yuz korushken «yoqalghan jughrapiyening izidin: sherqiy turkistan sayahetnamisi» namliq esirining tonushturush murasimi teqsim jamesi medeniyet-senet merkizide «yiraqtiki bir diyar emes, yeqinqi bir sinaq» temisida otkuzuldi.
kitabni sherqiy turkistangha berip yazghanliqini bildurgen qilinch: «epsuski, meschitlerni taqaq halette korduq, meschitlerde namaz oquyalmiduq. epsuski, kochilarda musulman ayallarning hijabining eghir derijide chekliniwatqanliqini korduq» dedi. «bu derdni birlikte ortaqlishayli» degen qilinch, sherqiy turkistan xelqining esirlerdin buyan dawamlishiwatqan mewjutluq kurishige diqqetni tartip mundaq dedi:
«bugun sherqiy turkistanda meschitlerning munarliri cheqiliwatidu, meqberiler weyran qiliniwatidu, qebristanliqlar yoqitilmaqta. yaghliq cheklenmekte, ibadet qilghuchilar kozitilmekte. bir milletning tarixiy eslimisi sistemiliq halda yoqitishqa urunulmaqta. bu kitab, mana bu yoqitishning jimjit shahitidur.»
ezan awazi anglimidim
qilinch sayahitining 8 kun dawamlashqanliqini bildurup mundaq dedi:
«bir musulman bolush supitim bilen, oz guwahliqim dairiside ezan awazi anglimighanliqimni eytip otimen. oylap beqing, xoten sherqiy turkistanning eng dindar, eng teqwadar sheherlirining biri. biz turghan mezgilde, sheher merkizide musulman nopus nisbiti kem degende yetmish pirsent bolghan bu sheherlerde kochida bir danimu yaghliqliq ayalni kormidim.»
