washington [amerika], 2025-yili 9-noyabir (ANI): dunya uyghur qurultiyi (dunya uyghur qurultiyi) germaniyening rizwangul bekri isimlik bir uyghur ayalni xitayning hokumranliqi astida uyghurlarning keng kolemde etirap qilinghan ziyankeshlikke uchrash xewpige qarimay, xitaygha qayturuwetkenlikini qattiq eyiblidi. bu teshkilat bu qayturushni xelqara qanungha eghir derijide xilapliq qilish we germaniyening kishilik hoquq mejburiyitige xiyanet qilish dep teswirlidi.
rizwangul bekrining qizi muyesserning eytishiche, selsingen sheherlik hokumetning yerlik emeldarliri uninggha anisining siyasiy panahliq iltimasi ret qilinghandin keyin, germaniye kochmenler idarisi teripidin xitaygha ewetilgenlikini uqturghan. muyesser dunya uyghur qurultiyi bilen ortaqlashqan bir sinliq bayanatida, anisining sozulma qan besimi kesili barliqini we qerellik dora istemal qilishqa mohtaj ikenlikini eytip, chongqur endishisini ipadilidi.
xushallinarliq yeri, rizwangul bekri beyjing ayrodurumidin otkendin keyin turkiyege yotkep ketilgen we hayatigha tehdit elip kelidighan bir weziyettin saqlinip qalghan.
dunya uyghur qurultiyi reisi turghunjan alawdun bu qayturush herikitini eyiblep, buning ziyankeshlikke uchraydighan doletlerge kishilerni qayturushni chekleydighan «qayturmasliq pirinsipi»gha xilap ikenlikini bildurdi. alawdun mundaq dedi: «uyghurlarni oz jamaitini nishan qilghan irqiy qirghinchiliq dawamlishiwatqan xitaygha qayturup ewetishni hechqandaq aqlighili bolmaydu. germaniye bu ishning qandaq yuz bergenlikini choqum chushendurushi we buning qayta tekrarlanmasliqigha kapaletlik qilishi kerek».
dunya uyghur qurultiyi buning tunji qetimliq weqe emeslikini tekitlidi. 2018-yili, germaniyedin memuriy xataliq sewebidin qayturulghan 22 yashliq bir uyghur yigit xitaygha yetip barghandin keyin ghayib bolup, uyghur panahlanghuchilarni qayturushni waqtinche toxtitishqa seweb bolghanidi. dunya uyghur qurultiyi rizwangul bekrining delosining bu siyasettin endishilik derijide chekinish ikenlikini we germaniyening ajiz az sanliq milletlerni qoghdashqa bolghan wedisige qarita soallarni peyda qilidighanliqini agahlandurdi.
dunya uyghur qurultiyi jiddiy heriketke otushke chaqirip, germaniye hokumitini bu qayturush weqesini tekshurushke, rizwangul bekrining bixeterlikini kapaletlendurushke we uyghurlarni qayturushni toxtitish buyruqini eslige kelturushke dewet qildi. bu teshkilat yene yawropa ittipaqi we bashqa demokratik doletlerni mushuninggha oxshash delolarning aldini alidighan qanuniy kapaletlerni kucheytishke chaqirdi.
dunya uyghur qurultiyi xulase qilip, bir uyghurni irqiy qirghinchiliq we keng kolemlik tutqun qilish bilen eyibliniwatqan xitay hakimiyitige qayturup berishning, ularning xatirjemliki we hayatigha zor tehdit ikenlikini bildurdi. (ANI)
