хитайниң бир қара йумуриниң шәрһинамиси

(бүгүн «тәйпий твақти гезити» вә «зимистан» торида елан қилинған мушу тимидики мақалиниң уйғурчиси )
 
көк байрақ, 2024-йили 11-йанвар
 
хитайниң тәйвән ишлири мәсули җаң җиҗүн тәйвәнликләргә йоллиған йеңи йил тәбрикидә, уларни өткүзүлүш алдидики прездент сайлимида ақил болушқа вә тоғра йолни таллашқа чақириқ қилди. мәнчә, һайати бойи демокиратик бир сайламни баштин кәчүрүп бақмиған җаң җиҗүнниң 50 йилдин бери әркин сайлам елип бериватқан тәйвәнликләргә сайламниң тоғра йоли һәққидә лексийә сөзлиши бир йумурдур. йумур болғандиму бир қара йумурдур. хитайниң бу хил қара йумурлирини аңлап вә дәрдини тартип келиватқан бир хәлқниң әзаси болуш) бир уйғур болуш ( сүпитим билән мәзкур қара йумурниң әсли мәнисини дәрһал шәрһийливетишни тарихий бир вәзипә дәп қаридим.
 
«тәйвәнликләр қойнимизға қайтип келиңлар" мәнисдики бу чақириқниң шәрһинамиси мундақтур:
 
1. «пикир әркинлики» дийилидиған қорсақ тойғузмайдиған бу қуруқ гәптин ваз кечиңлар. қойнимизға қайтип кәлсәңлар патийә мәктәплиримиз вә рәһбәрлиримиз тоғрини вә һәқиқәтни наһайити адди қилип өгитип қойиду, һәтта миңәңләргә қуйуветиду. калла ишлитиштин ибарәт бу мушкүл иштин қутулисиләр, қол вә пачиқиңларға тайинипла йашайдиған асан йолға еришисиләр.
 
2. « намайиш" дәйдиған у қалаймиқан вә хәтәрлик ишниму унтуп кетиңлар. буни унутсаңлар әтигәндин кәчкичә баш көтүрмәй ишләйдиған йахши адәтни йетилдүрисиләр. балдур вә татлиқ ухлайдиған болсиләр...ухлийалмай қалсаңлар таңатқичә қанал йөткәйдиған иш йоқ, бирла CCTV ни көрсисиләр вақит исрап қилмайсиләр.
 
3. сайлам үчүн 4 йилда бир сандуқ бешиға берип аварә болуватсиләр, пул чиқим қиливатисиләр, бәзидә техи бир-бириңлар билән урушиветисләр. қойнимизға қайтип кәлсәңлар, бу аваричлиқтин қутулисиләр. араңлардин бир нәччини вәкил қилип тәйинләп беримиз, улар тәлипиңларни йәткүзиду, уларниң бизниң қандақ гәпләрни аңлашни халайдиғанлиқимизни йахши билиду, шуңа бизгә кәлгән тәлипиңларниң һичбирси рәт болмайду.
 
4. бихәтәрлик җәһәттин америкиниң замнивий қораллириға ишинип кәтмәңлар, уларда бар қоралниң һәммиси биздә бар болуштин башқа биздә йәнә толуп-ташқан нопусимиз бар. силәр қойнимизға қайтип кәлгән күнниң әтисидин башлап бу нопусимиз силәргә қарап еқишқа башлайду вә бириңларға бирнәччидин қошна болуп олтуруп, бихәтәрликиңларни әбәдий қоғдайду. қисқиғинә вақит ичидә 20 нәччә милйон нопуслуқ аҗизанә тәйвәндин 100 милйон нопсулуқ һәйвәтлик тәйвәнгә айлинисиләр.
 
5. әлвәттә сәвзә бар йәрдә гүрҗәкму бар... араңларда интизамсизлар чиқип қалса, хоңкоңдики бузғунчиларни уҗуқтурғандәк уҗуқтуримиз... араңларда бөлгүнчиләр чиқип қалса, уйғурларни давалиғандәк лагирларда давалаймиз. араңларда тибәтләрдәк хурапийлар чиқип қалса бутханилирини чақимиз, җәнннәт вә дозақниң нимиликини мушу дунйадила көрситип қойимиз...
 
6. тенчлиқму? тенчлиқни қоғдашниң чимпийони биз. биз росийәдәк әхмәқларчә қан түкмәймиз, уйғурларни җөндигәндәк, түрмиләрдә бәдәнлирини чиривтиетимиз, исраилийәдәк һамақәт әмәсмиз. газзада қилғандәк, қилмишлиримизни дунйаға йейивәтмәймиз, өлүкләрни йәң ичидә бир тәрәп қилип усул ойнаватқанларни икранға чиқиримиз. биз қан түкмәй өлтүримиз, авазсиз җан алимиз; өлтүрүп болуп сотичиму, тәптишму өзимиз болимиз. қолимзидики қан қурумай турупла хәлқаара сәһнигә тенчлиқниң әлчиси вә келиштүргүчиси болуп чиқалаймиз.
 
7.... нимә адаләт дәмсиләр? компартийә адаләтниң өзи турса, компартийә астида адаләтсизлик болуши мүмкинму? қуйашниң астида нурсиз, деңизниң ичидә сусиз қелиш мүмкинму????.........
 
шундақ, бу шәрһини давамлаштурсақ номур 70 кә бериши мүмкин...аллаһ дунйаниң нәридә болса болсун, кишиләрни бундақ қара йумурларни аңлашқила несип қилсун, баштин кәчүрүшкә несип қилмисун. . бүгүн тәйвәнликләрни өз қойниға қайтип келишкә чақириқ қиливатқанларниң әҗдатлири 1949 ‏-йили шәрқи түркистанға қәдәм басқан чеғида, уйғурларниң сотсийализм қурушиға йардәм қилидиғанлиқи һәққидә дәм урған. тарихчи, доктор нәбиҗан турсунниң йеңи китаплирида дейилгинидәк, генирал ваң җен , хитайниң шәрқи түркистандин 3 йил ичидә чекинип чиқип кетидиғанлиқини ейтқан бу һәқтә вәдә бәргән. һазир чекиниш муддити тошқини 72 йил болди, чекиниш уйақта турсун, уйғур қирғинчилиқи давам қиливатиду.