8-март хәлқара айаллар байрими мунасивити билән истанбулда «ишғал астидики шәрқий түркистанлиқ айалларниң садаси» дегән темида ахбарат елан қилиш йиғини өткүзүлди. бу ахбарат елан қилиш йиғинини шәрқий түркистан нузугум мәдәнийәт вә аилә җәмийити, көч вә дийаспора вәхписи, шәрқий түркистан инсан һәқлирини көзитиш җәмийити, хәлқара шәрқий түркистан тәшкилатлар бирлики бирликтә уйуштурған болуп, бу йиғинға истанбулда йашаватқан уйғур вә түрк айаллардин көп санда ханим-қизлар қатнашти.
йиғинда уйғур дийарида йүз бериватқан кишилик һоқуқ дәпсәндичиликләргә мунасивәтлик байанат елан қилинди вә хитай һакимийитиниң уйғур айалларниң һәқ-һоқуқлирини еғир дәриҗидә дәпсәндә қиливатқанлиқи әйибләнди. көчмәнләр вә муһаҗирәт җәмийитиниң рәиси мүзәййән ташчиоғли вә шәрқий түркистан инсан һәқлирини көзитиш җәмийитиниң тәтқиқатчиси вилдан кадиоғли сарийашар байанат оқуп өтти.
музәййен ташчи ханим, уйғурларниң һәқ-һоқуқлириниң еғир дәриҗидә дәпсәндә қилиниватқанлиқини тәкитләп мундақ деди: «1949-йилидин башлап давамлишиватқан коммунист хитайниң шәрқий түркистан ишғалийити, уйғур хәлқигә еғир бесим елип кәлди, шәрқий түркистанлиқ айалларниң өзлири туғулуп өскән йуртлирида әркин йашаш һәқ-һоқуқлири қоллиридин пүтүнләй тартивелинған вәзийәттә болуп, хитай уйғур аилә қурулмисини вә айалларни йоқитишни һуҗум нишани қилип кәлмәктә. уйғур ханим-қизлириниң иппәт-номусиға һөрмәт қилинмастин аталмиш ‹қошмақ туғқан› намида йат хитай әрләрни өйләргә орунлаштуруп, айалларниң иззәт-абруйи вә һәқ-һоқуқлири еғир дәриҗидә дәпсәндә қилинмақта. йиғивелиш лагерлириға қамалған нәччә милйон уйғур хәлқини ассимилйатсийә болушқа зорлимақта, лагерлардики тутқунлар инсан қелипидин чиққан вәһшийлик билән қийин-қистаққа учримақта».
шәрқий түркистан кишилик һоқуқни көзитиш җәмийитиниң тәтқиқатчиси вилдан қадиоғлу, уйғур айалларниң һәқ-һоқуқлири тоғрисида тохтилип мундақ деди: «8-март хәлқара айаллар байрими мунасивити билән бир йәргә җәм болған бүгүнки күндә, шәрқий түркистандики зулумға сүкүт қилип туралмаймиз, айаллар һоқуқлири пәқәт бәзи дөләтләрдики пайда-мәнпәәт биләнла өлчәнмәйду, бүгүнки күндә шәрқий түркистанда чәткә қеқиливатқан, хорлиниватқан, мәҗбурий әмгәккә селиниватқан, мәдәнийәт вә ирқий қирғинчилиққа дуч келиватқан уйғур айалларниму әсләймиз. бүгүн биз шуни тәкитләймизки, айалларниң һоқуқини пәқәт еғизда әмәс, бәлки һәммә инсанлар үчүн әмәлийлишиши керәк, сүкүт қилиш зулумни чекидин ашуриду, шуниң үчүн биз күрәш қилишни давамлаштуримиз».
байанатта йәнә тайланд һөкүмити 27-феврал хитайға мәҗбурий қайтурувәткән 40 уйғурниң шәрқий түркистанда дуч келиши мумкин болған қийин-қистақ вә өлүм хәвпи тилға елинди вә хәлқара җәмийәт мәзкур 40 уйғурниң келәчикигә мәсул болушқа чақирилди.
2025-йили 11-март
