тарихни — тамашибинлар әмәс, мәйданға чүшкәнләр йазиду. милләтниң путидики әсарәт зәнҗирини— йаш төкүп йалвуруш әмәс, полаттәк ирадә билән тавланған истратегийә пачақлап ташлайду.
биз 70 йилдин бери күрәш қилдуқ. қурбан бәрдуқ. қан вә йашлиримиз судәк ақти. лекин, қачанғичә азадлиқ окйаниниң қирғиқида туруп, униң долқунлирини санап олтуримиз? қачанғичә башқиларниң қутқузуш кемисигә тәлмүрүп, өзимизниң пүтүн бир флот йасашқа қадир йошурун қудритимизни нәзәрдин сақит қилимиз?
бәлким, мәғлубийәт бизниң күчимизниң аҗизлиқида әмәс, бәлки биз давамлаштуриватқан йол хәритисиниң хата икәнликидидидур.
бәлким, биз йадлиған қәһриманлиқ дастанлириниң әң һалқилиқ, әң муһим баби қәстән йиртип ташланғандур.
әмди, шу йиртилған сәһипини қайта улап, азадлиқниң һәқиқий дәстурини тарихқа қайтидин нәқиш қилидиған пәйт йетип кәлди!
мән силәргә, тарихниң қәстән йошурған бир сирини — қошнимиз һиндистанниң от йүрәк оғлани, «нетаҗи» (улуғ даһий) субһаш чандра босниң өлмәс дастанини аңлатмақчимән!
тарих бизгә бир әфсанә сөзләп бәрди, әмма һәқиқәтниң пәрдә арқисида, «һиндистанни маһатма ганди әмәс, субһаш чандра бос азад қилған» дәп йаңриған техиму һәйвәтлик бир дастан йатиду.
у — бир пүтүн империйәни титриткән сүргүндики көләңгә!
у — азадлиқниң пәқәт тинчлиқ йоли биләнла әмәс, бәлки шәрәплик әмма интайин җапалиқ қораллиқ күрәш билән қолға келидиғанлиқини испатлиған полат ирадә!
қандақ қилип бир йалғуз инсан, өлүм тозақлирини йерип чиқип, йавропадин асийаға қәдәр етирапқа еришип, дүшмәнниң дүшминини өз миллитиниң азадлиқи үчүн хизмәт қилидиған иттипақчиға айландуралиди? униң чәтәлләрдә йалғуз қолға кәлтүрггән дипломатик утуқлиричу?
қандақ қилип сүргүндә туруп, дунйаниң әң қудрәтлик дөләтлирини қайил қилип, хәлқара қанун етирап қилған «азад һиндистан вақитлиқ һөкүмити» ни қуралиди?
қандақ қилип, «сатқун» дәп әйипләнгән миңлиған һәрбий әсирләрниң йүрикидики вәтән сөйгүсини қайтидин ойғутуп лавулдап йанидиған азадлиқ мәшәллиригә айландуралиди вә «азад һиндистан вақитлиқ һөкүмити» ниң қанунлуқ һәқ -һоқуқлири даириисидә чәтәлдә өлүмдин қорқмас «азад һиндистан армийәси» ни бәрпа қилалиди?
бу һекайә — бизниң әйникимиз! униңға қарап, өзимиздики йошурун қудрәтни байқийалишимиз мумкин!
бизниң диаспоримизда, бир дөләтни қуруп, башқуруп кетәләйдиған, лекин сәһнә тапалмайватқан талант егилири вә һәр саһәдә йетишкән мутәхәссисләр ролини җари қилдурушқа тәшналиқ билән йол хәритиси күтмәктә.
бизниң аримизда, хәларалиқ чоң иқтисадий ширкләтләр билән риқабәтлишәләйдиған, улар билән охшаш орундуқта орун алалайдиған, талантлиқ карханичи намзатлар қандақ пәрваз қилишни биләлмәй хурап кетиватиду.
бизниң қериндашлиримиз ичидә, җәңгаһларда полаттәк тавлинип, уруш тәҗрибилири билән системилиқ дөләт армийәлирини өзигә һәйран қалдурған, ислам вә вәтән - милләт үчүн һәр вақит өлүмгә шундақла бир һәрбий буйруққа тәййар онмиңлиған шир йүрәк, қәһриман муҗаһитлиримиз пурсәт күтүп туриду.
әмсә, тарихниң бу һалқилиқ пәйтидә, милләтни үмитсизлик булутлири қаплиған бу ис түтәклик вәзийәттә, бу айрим-айрим алмас данчилирини бир йәргә тизип, пүтүн дунйаниң көзини қамаштуридиған азадлиқ таҗини ким йасайду?
бу чечилаңғу күчләрни бир нуқтиға йиғип, униң атом бомбисидәк қудритини намайан қилидиған тәшкиллигүчи қәйәрдә?
субһаш чандра босниң бу дастани — дәл шу тәшкилләш иқтидариниң химийәлик формуласидур. у — азадлиқниң инженерлиқи, сийасәтниң сиһирлик тактикисидур.
шуңа, бу бир һекайә әмәс. бу — бир ойғиниш намиси. бу — бир сәпәрвәрлик чақириқи. бу — бир һәрбий мәктәп, у бир истратегийәлик қолланма.
әтидин башлап, мениң фейсбук сәһипәмни — йәни мениң бу идийә қараргаһимни зийарәт қилиңлар. қанчилиған айдин буйан компийутер алдида мукчийип олтуруп мән һазирлап чиққан бу отлуқ дастанниң һәр бир бабини көңүл ечиш үчүн әмәс, бәлки бир сәркәрдиниң җәң пиланини өгәнгәндәк өгиниңлар. һәр бир һәрпини йүрикиңларға, һәр бир истратегийәни анализ идракиңларға нәқиш қилиңлар!
бу дастанни биз тарих оқуш үчүн әмәс, тарих йаритиш үчүн оқуймиз!
һөрмәт билән: мир камил кашғәрий
2025-йили 17-авғуст
