“Uygur Politikası Yasası” ABD Temsilciler Meclisi Komitesi’nde oy birliğiyle kabul edildi; tasarı Çin’in Uygurlara yönelik soykırım ve ihlallerine karşı stratejik önlemler içeriyor.

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesine 10 Nisan 2025 tarihinde sunulan “Uygur Politikası Yasası” (Uyghur Policy Act) olarak adlandırılan tasarı iki partili tüm üyelerin oybirliğiyle kabul edildi. Tasarıda, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Uygurlar ve Doğu Türkistan’a yönelik politikaları, programları ve destek faaliyetlerini koordine etmesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca, Bakanlığın Avrupa, Orta Asya ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerin dışişleri bakanlıklarıyla iş birliği yaparak, Uygurlar ve bölgedeki diğer etnik-dini azınlıkların insan hakları ve dini özgürlüklerine daha fazla saygı gösterilmesini sağlayacak politikaları desteklemesi gerektiği belirtildi.

HER İKİ PARTİDEN TAM DESTEK

Tasarı, iki partiden Temsilciler Meclisi üyeleri Young Kim, Ami Bera, Gregory Meeks ve beş diğer üye tarafından ortaklaşa sunulmuştu. ABD’de iki parti arasındaki gerilimlerin arttığı bir dönemde, “Uygur Politikası Yasa Tasarısı”nın oy birliğiyle kabul edilmesi, Uygur meselesine yönelik desteğin her iki parti tarafından da sürdüğünü açıkça ortaya koyuyor.

Tasarıyı hazırlayan Temsilci Young Kim, komitedeki oylamanın ardından yaptığı açıklamada, “Uygur Politikası Tasarısı, ABD hükümetine insanlığa karşı suçlara maruz kalan halkların insan haklarını ve özgün kapasitelerini korumayı amaçlıyor. Dış İlişkiler Komitesi’nin bu çabayı desteklemesinden dolayı teşekkür ederim. Çin Komünist Partisi’nin zulümlerine karşı mücadele etmeye devam edeceğim ve dünyanın her yerindeki özgürlük ve insan hakları meselelerini savunacağım,” dedi.

“BU TASARI UYGURLAR İÇİN UMUT KAYNAĞI”

ABD’deki Uygur kuruluşları, tasarının komiteden geçmesini büyük bir coşkuyla karşıladı. Washington merkezli Uygur İnsan Hakları Projesi’nin İcra Direktörü Ömer Kanat, “Temsilci Young Kim’in sunduğu bu tasarı, Uygurlar için büyük bir umut kaynağı. Halkımız, sistematik bir soykırım süreci altında dayanılması güç zulümler yaşıyor,” ifadelerini kullandı.

Uygur Hareketi’nin kurucusu ve İcra Direktörü Rushan Abbas ise, “Bu tasarı, dünyadaki Uygurları destekleyen stratejik bir gereklilik olmasının yanı sıra, uluslararası toplumun savunduğunu iddia ettiği değerlere sahip çıkmasında da önemli bir rol oynayacak,” dedi.

ABD Uygur Birliği Başkanı Elfidar İltebir ise, Kongre’de arka arkaya gündeme gelen Uygur odaklı tasarılarla ilgili olarak, “Bu tasarıların, Çin hükümetinin Uygurlar ve diğer Türk halklarına yönelik soykırımı ile yaygın insan hakları ihlallerini gündeme taşıyan güçlü adımlar olduğuna inanıyoruz,” dedi.

Tasarıda, Uygurların tarih boyunca özgün dini ve kültürel değerlere sahip olduğu ve Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi ile Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi çerçevesinde tüm halkların kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olduğu özellikle vurgulandı. Ayrıca, ABD’nin iki eski Dışişleri Bakanının Çin hükümetinin Uygurlara yönelik soykırım ve insanlığa karşı suçlar işlediğine dair beyanlarına da yer verildi.

Tasarı, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Özgür Asya Radyosu gibi bağımsız medya kuruluşlarının Doğu Türkistan’a ilişkin haber ve araştırmalarını desteklemesini, Birleşmiş Milletler’de ise bölgedeki insan hakları ihlallerini izlemek üzere bağımsız bir raportör atanması yönünde çaba göstermesini öngörüyor. Ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı’nın, Çin’e baskı yaparak Doğu Türkistan’daki tüm “yeniden eğitim” kamplarının kapatılmasını hedefleyen bir strateji geliştirmesi talep ediliyor.

Son olarak, Dışişleri Bakanlığı’nın Uygurlar ve Doğu Türkistan ile ilgili politika geliştirme sürecinde Kongre ile istişarede bulunması, Uygur insan hakları savunucularına sağlanacak destek fonlarını koordine etmesi ve İslam İşbirliği Teşkilatı ile yürütülen diyalog aracılığıyla Uygurların insan hakları ihlallerinin, özellikle gözaltına alınan, tacize uğrayan ve devlet tarafından hedef alınan bireylerin durumunun uluslararası gündeme taşınması gerektiği vurgulandı.

Uygur Politikası Yasa tasarısı, 2022 ve 2024 yıllarında da Kongre’ye sunulmuş ve o dönemlerde de birçok Temsilciler Meclisi üyesinin desteğiyle kabul edilmişti. Uygur aktivistler, ABD Temsilciler Meclisi’ni, Uygur halkına yönelik baskılar ve sistematik insan hakları ihlallerine karşı somut adımlar içeren bu yasayı bir an önce onaylamaya çağırıyor.

Kaynak: Uygur Haber

12 Nisan 2025