İngiltere, Doğu Türkistan'da Uygur Türklerine karşı uygulanan köle emeğini gündeme taşıyan yeni bir kararla, devlet destekli enerji şirketi GB Energy’nin tedarik zincirlerinde Çin menşeli "köle emeğiyle" üretilmiş güneş panellerine yer vermeyeceğini açıkladı. Enerji Bakanı Ed Miliband’ın sunduğu değişiklikle, yenilenebilir enerji hedefleri insan hakları ilkesine bağlı kalınarak yeniden şekillendiriliyor.
Uluslararası Destek: “Temiz Enerji Kölelik İçermemeli”
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, İngiltere’nin bu kararını “takdire şayan” olarak nitelendirdi. Birol, “Temiz enerji devrimi, sosyal açıdan kabul edilebilir bir zemine oturmalı. Köle emeğiyle yapılan üretimin ‘yeşil’ hiçbir yanı yoktur” açıklamasında bulundu. Muhalefetteki bazı Muhafazakâr Partili isimler bile bu adıma destek verdi. Çin’e karşı daha sert tutum takınılmasını isteyen eski parti lideri Sir Iain Duncan Smith, "Köle emeğiyle üretilen ürünlerin ülkeye girmesi ahlaki bir felakettir," diyerek hükümetin kararını geç kalmış ama doğru bir hamle olarak değerlendirdi.
Hükümet Geri Adım Attı
BBC haberine göre, hükümet daha önce reddettiği düzenlemeyi kamuoyu baskısı üzerine yeniden gündeme aldı. Yapılan değişiklikle GB Energy’nin tedarik zincirlerinde modern kölelik izlerine rastlanan hiçbir ürüne yer verilmeyecek. Bu kararla birlikte Çin’in Doğu Türkistan’da kurduğu güneş paneli üretim sistemlerinin etik dışı yapısı daha fazla sorgulanır hale geldi. İngiltere’nin güneş paneli ithalatının %40’tan fazlası Çin menşeli ve bu ürünlerin büyük bölümü Doğu Türkistan’daki zorla çalıştırma programlarıyla ilişkilendiriliyor.
Zorluklara Rağmen Etik Enerji Hedefi
İngiliz hükümeti, bu kararın iklim hedeflerini etkilemeyeceğini savunuyor. Ancak uzmanlar, Çin’in güneş paneli piyasasındaki hâkimiyetine dikkat çekerek sürecin zaman alacağına işaret ediyor. Inter-Parliamentary Alliance on China (IPAC) yöneticisi Luke de Pulford, “Doğu Türkistan’dan gelen ürünlerin çoğu, zorla çalıştırma sistemleriyle bağlantılı. Gerçek bir dönüşüm için tedarik ağlarının çeşitlendirilmesi şart,” dedi. Hükümet yetkilileri, "Büyük Britanya Enerji" şirketinin sektörde etik liderliğe aday olması için bu kararın önemli bir adım olduğunu vurgularken, yeni yasal düzenlemenin metni önümüzdeki günlerde açıklanacak.
23 Nisan 2025
