TÜRKİSTAN TAYMS, 11 Mayıs – İSTANBUL: Kanada «Montreal Gazette» internet sitesinin 10 Mayıs tarihli haberine göre, Kanada Parlamentosu tarafından 2023 yılında 10 bin Uygur mültecinin kabul edilmesine ilişkin onaylanan karar uyarınca, ilk gruptaki «onlarca» Uygur mülteci Kanada'ya ulaştı. Bu bilgiyi, söz konusu kararın öncüsü olan Parlamento Üyesi Samir Zubeyri, Cumartesi günü Montreal Gazette'e açıkladı.
Samir Zubeyri, gelen mültecilerin kesin sayısını açıklamayı reddetmesine rağmen, son birkaç hafta içinde Kanada'ya ulaştıklarını ve kendisinin de onlardan bazılarıyla görüştüğünü belirtti. Zubeyri Bey, X sosyal medya platformunda yeni gelen üç Uygur mülteciyle çekilmiş bir fotoğrafını yayınladı; fotoğrafta mültecilerin kimliklerini korumak amacıyla yüzleri gizlenmişti.
Çin hükümetinin Doğu Türkistan'daki Uygurlar gibi Türk halklarına yönelik geniş çaplı baskı kampanyaları uluslararası toplum tarafından şiddetle kınanmaktadır. İnsan hakları örgütlerinin raporlarına göre, bir milyondan fazla Uygur ve diğer azınlıklar «yeniden eğitim kampları» olarak adlandırılan gözaltı merkezlerinde tutulmaktadır. Kanada Parlamentosu, Çin hükümetinin bu eylemlerini «soykırım» olarak tanımış ve buna gerekçe olarak kölelik, cinsel şiddet, zorla kısırlaştırma, kitlesel gözetim ve Uygur dili ile kültürünün bastırılması gibi fiillerin varlığını göstermiştir.
Samir Zubeyri daha önce, bu yıl Nisan ayında Montreal Gazette'e verdiği bir demeçte, hükümetin mültecileri kabul etme planının ilerleme hızının yavaşlığından duyduğu derin memnuniyetsizliği dile getirmişti. Bu son görüşmesinde de bu konuyu tekrar vurgulayarak, hükümet kurumlarının bu işe yeterli çabayı göstermediğini eleştirerek şunları söyledi: «Sonuçta, hükümet kurumları hükümet kararlarını uygulayan araçlardır. Hükümetin bu süreci daha da hızlandırmasını bekliyorum.»
Zubeyri, Kanada Göçmenlik, Mülteciler ve Vatandaşlık Bakanlığı'nın (IRCC) 2025 yılı sonuna kadar 10 bin Uygur mülteciyi kabul etme hedefine ulaşmanın zorluğunu kabul etse de, «siyasi irade olursa bu hedefe ulaşılabileceğine» inandığını belirtti.
Şubat 2023'te Parlamento'da onaylanan bu karara göre, Kanada hükümeti iki yıl içinde 10 bin Uygur mülteciyi doğrudan Çin'den değil, Türkiye ve diğer üçüncü ülkelerden kabul edip Kanada'ya yerleştirmeyi taahhüt etmişti. Ancak, Aralık 2024'e kadar, yani bu yeni mülteci grubu gelmeden önce, bu plan kapsamında sadece bir Uygur mültecinin Kanada'ya ulaştığı biliniyordu.
Uygur Hakları Savunuculuk Projesi İcra Direktörü Memet Tohti Bey'e göre, halihazırda Orta Asya ve Türkiye'de sığınma arayan on binlerce Uygur mülteci Çin'e geri gönderilme riskiyle karşı karşıya.
Samir Zubeyri, bu mültecilerin Kanada'ya gelişini «tarihi bir an» olarak nitelendirdi ve sözlerine şunları ekledi: «Bu partizan bir çıkar meselesi değil, insani bir meseledir.»
