ABD İç Güvenlik Bakanlığı (DHS), Çin işgali altındaki Doğu Türkistan'da yaşanan insan hakları ihlallerine ve toplama kamplarına dair kritik deliller toplayan Çin vatandaşı Guan Heng'i sınır dışı etme planından vazgeçti. Bu karar, insan hakları örgütleri ve ABD Kongre üyelerinin, Guan Heng'in iade edilmesi durumunda Çin hükümeti tarafından ağır şekilde cezalandırılabileceğine dair uyarılarının ardından alındı.

Aslen Çin'in Henan eyaletinden olan 38 yaşındaki Guan Heng, Ağustos 2025'te ABD Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) birimleri tarafından New York'ta gözaltına alınmıştı. ABD makamları başlangıçta onu üçüncü bir ülke olan Uganda'ya sınır dışı etmeyi planlamış olsa da, avukatlar ve aktivistlerin Uganda'nın Çin ile olan yakın ilişkileri nedeniyle Guan Heng'in buradan kolayca Çin'e iade edilme riski bulunduğunu belirtmeleri üzerine bu plandan dönüldü.

"Hayati Tehlike Altındaki Tanık"

Guan Heng, 2020 yılında tek başına araba kullanarak Doğu Türkistan'a gitmiş ve Çin hükümetinin Uygur ve diğer Müslüman etnik grupları hapsettiği birçok gözaltı kampını gizlice kayda almıştı. Heng, ABD merkezli "BuzzFeed News" sitesinin uydu görüntüleri aracılığıyla tespit ettiği bazı kamp lokasyonlarını Doğu Türkistan topraklarında bizzat doğrulamıştı. Çektiği videolarda yüksek duvarlar, dikenli tellerle çevrili alanlar, gözetleme kulelerine sahip askeri yönetim bölgeleri ve polis noktaları net bir şekilde görüntülenmişti. Bu görüntüler, Çin hükümetinin Doğu Türkistan'daki baskı politikalarının en güçlü kanıtlarından biri olarak kabul ediliyor.

Bu videoları 2021 yılında yayınladıktan sonra Çin'den kaçan ve Güney Amerika üzerinden ABD'ye gelen Guan Heng, bu eylemleri nedeniyle Çin hükümeti tarafından "devlet sırlarını ifşa etmek" ve "bölücülüğe yardım etmek" suçlamalarıyla karşı karşıya kalabileceğini belirtmişti.

Siyasi Baskı ve Değişen Karar

Guan Heng'in sınır dışı edilme ihtimalinin ortaya çıkmasının ardından, ABD Kongresi'ndeki "Çin Komünist Partisi ile Rekabet Özel Komitesi" üyeleri ve insan hakları savunucuları ABD hükümetine mektup göndererek, Guan Heng'in sınır dışı edilmesinin ABD'nin insan hakları değerlerine aykırı olduğunu ve bu durumun Çin'in zulmüne uğrayan diğer potansiyel tanıklar üzerinde olumsuz bir etki yaratacağını vurguladılar.

Sınır dışı planı durdurulmuş olsa da, Guan Heng halen New York eyaletindeki bir gözaltı merkezinde tutulmaktadır. Siyasi sığınma talebi henüz değerlendirme aşamasında olup, avukatları onun ABD'de yasal oturum statüsü kazanması için çalışmalarını sürdürmektedir.

Bu olay, ABD'nin göçmenlik yasaları ile insan haklarını koruma taahhütleri arasındaki karmaşık çelişkiyi bir kez daha gündeme getirdi. Çin hükümeti Doğu Türkistan'daki kampların varlığını ısrarla reddedip bunları "mesleki beceri eğitim merkezleri" olarak adlandırsa da, Guan Heng gibi tanıkların sağladığı deliller bu iddiaları çürütmekte önemli bir rol oynamaktadır.